De puberteit is een spannende maar uitdagende tijd voor zowel honden als hun eigenaren. Net als mensen ondergaan honden tijdens deze fase van hun leven een reeks fysieke, hormonale en gedragsmatige veranderingen die van invloed kunnen zijn op hun dagelijkse interacties en routine. In dit artikel zal ik je meer vertellen over de pubertijd bij honden met waardevolle tips om jou tijdens deze, soms lastige maar belangrijke, periode door te komen.
Tijdens de puberteit vinden er enorm veel veranderingen plaats in het lichaam van de hond, sommige zichtbaar en anderen juist niet. Het melkgebit gaat plaatsmaken voor een volwassen gebit, waardoor er een enorme kauwbehoefte ontstaat. Door hormonale ontwikkelingen die plaatsvinden in het lichaam zullen ze gevoeliger zijn voor angst en extra gevoelig zijn in nieuwe situaties. De jonge hond, die ooit zo aanhankelijk was, zal zelfstandiger worden en de wereld willen gaan ontdekken. Er vinden gedragsveranderingen plaats, de ras eigenschappen zullen meer tot uiting komen. En, net zoals bij ons mensen, zal er een groeispurt plaatsvinden.
Het moment waarop een hond de puberteit ingaat, kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de grootte van het ras. Over het algemeen begint de puberteit bij kleine hondenrassen eerder dan bij grotere hondenrassen. Het is belangrijk op te merken dat de hieronder gegeven leeftijdsbereiken slechts richtlijnen zijn en dat de timing van de puberteit bij honden individueel kan variëren, zelfs binnen hetzelfde ras. Erfelijke factoren, genetica en omgevingsinvloeden kunnen allemaal van invloed zijn op het tijdstip waarop een hond de puberteit ingaat.
Bij kleine hondenrassen, zoals Chihuahua’s, Yorkshire Terriërs en Dwergpoedels, begint de puberteit vaak eerder in vergelijking met grote rassen. Meestal begint dit tussen de leeftijd van zes maanden tot een jaar. Kleine honden kunnen sneller volwassen worden en vertonen vaak vroege tekenen van seksuele volwassenheid, zoals het begin van de eerste loopsheid bij teefjes of het vertonen van territoriaal gedrag bij reutjes.
Voor grote hondenrassen, zoals Labrador Retrievers, Duitse Herders en Golden Retrievers, verloopt de puberteit doorgaans trager en begint deze later dan bij kleinere rassen. Puberteit bij grote honden kan zich manifesteren tussen de leeftijd van negen maanden tot anderhalf jaar of zelfs langer. Deze vertraagde start kan resulteren in een langere periode van groei en ontwikkeling voordat de hond volledig volwassen wordt.
Tussen ongeveer 4 en 6 maanden leeftijd zullen de mega scherpe puppytandjes plaats gaan maken voor het volwassen gebit. Zodra de melktanden losgaan zitten kunnen honden moeite krijgen met het kauwen van harde brokken. Dat is niet gek, als die loszittende tanden continue drukken op de nieuwe tanden die eronder al begonnen zijn met hun weg naar buiten te maken. Dit kan ertoe leiden dat de jonge hond “ineens” zijn brok niet meer zo goed (of helemaal niet meer) eet als dat hij eerst deed. Daar hoef je je geen zorgen over te maken. Een goede oplossing is het geven van zacht voer, bijvoorbeeld vlees, of de brokjes mengen met wat water zodat zij zachter worden.
Wat veel mensen niet weten is dat als de nieuwe tanden tevoorschijn gekomen zijn, dat deze niet al direct goed vastzitten. Ook dan kunnen trekspelletjes behoorlijk pijn doen aan het gebit. Dat is iets waar je zeker rekening mee houden moet.
Op het moment dat de hond begint met zijn tanden wisselen, zal er een enorme kauwbehoefte ontstaan. Het is eigenlijk net als bij baby’s wanneer hun tandjes doorkomen. Het liefst stoppen ze alles in hun mond om er maar op de kauwen. Vaak wordt dan het advies gegeven om iets als kauwringen in de vriezer te leggen waarna ze hierop kunnen kauwen. Doordat het in de vriezer gelegen heeft verkoelt het tegelijkertijd het pijnlijke tandvlees. Voor honden is dit niet heel anders. Wel zul je moeten opletten waar de hond op kauwt en wat je in de vriezer legt. Het moet namelijk niet gevaarlijk zijn voor de hond, omdat er misschien vloeistof uit kan komen of het kapot kan gaan.
De kauwbehoefte kan zo sterk toenemen dat ze de drang krijgen om hun tanden letterlijk overal in te zetten en beginnen met slopen. Dan kun je een paar dingen doen. Je kunt het voor jezelf en voor de hond heel lastig maken door hem niet genoeg kauwmateriaal te geven. Of je zorgt ervoor dat je altijd wat te kauwen in huis hebt. Daarmee voorkom je dat hij zijn behoefte uit op de meubels.
Niet iedereen is zich ervan bewust dat er niet alleen in de puppytijd een periode van angst plaats vindt, maar dat er meerdere periodes zijn, ook na de puppytijd. Er is geen gegeven wanneer de tweede angstfase zich voor zal doen, dit verschilt per hond. Wel kunnen we stellen dat de tweede periode zo rond de negen maanden leeftijd plaats zal vinden.
De tweede periode van angst wordt sterk beïnvloed door lichamelijke groeipieken. Deze groeipieken, ook wel groeispurten genoemd, kunnen bij honden best wat pijn veroorzaken.
De pubers zullen nog gevoeliger zijn voor spannende of beangstigende ervaringen. Zet het socialiseren op een laag pitje en doe een stapje terug in het aanbieden van prikkels. Blijf goed kijken naar je puber, wat laat zijn lichaam allemaal zien? Als hij iets spannend vindt, dan mag dat best. Erken dat je puber best bang kan zijn, daar is niets ergs aan. Kijk naar wat hij aan kan, wil hij er heen? Of toch liever niet? En laat hem daarbij vrij in zijn keuze. Steun hem en laat zien dat het bij jou veilig is. Dat kun je doen door liefkozend tegen hem te praten of even een kriebel te geven.
Misschien zul je in deze periode ook merken dat hij anders reageert op mensen, bekend of onbekend. Hij kan weg deinzen als iemand hem wil aanhalen of zelfs schuil zoeken achter jou. Ook hier is het weer belangrijk te accepteren dat hij het eng vindt en hem niet te dwingen tot wat hij eigenlijk niet wil. Vertel de mensen dat hij het spannend vindt en ze hem vandaag even niet mogen aanhalen, bescherm je puber tegen ongewenste intimiteiten.
Vanuit de theorieën over honden van vroeger, is het idee ontstaan dat als je je hond troost biedt, je daarbij direct zijn angst beloont.
Deze theorieën zijn (gelukkig) verledentijd, een bange of geschrokken hond verdient het ook om getroost te worden. Net als dat wij getroost willen worden als we iets engs meemaken of erg geschrokken zijn. Angst is geen gedrag wat je kunt belonen of straffen, angst is een emotie zoals woede, verdriet of geluk. Misschien neemt je hond wel iets lekkers aan als hij erg geschrokken is, maar dat wil niet zeggen dat hij daardoor meer of minder bang is. Gedrag kan wel voortkomen uit angst, dit kun je wel belonen.
Door de hond steun te bieden, door hem bijvoorbeeld tegen je aan te laten zitten terwijl je hem zachtjes achter zijn oor kriebelt, wordt hij dus niet angstiger. Maar door het gevoel dat hij gesteund en begrepen wordt, zal hij zich prettiger en veiliger gaan voelen. Onder troosten verstaan we het bieden van steun en kalmte, rustig vasthouden tot de hartslag gezakt is. Troosten is nodig om een mens of dier tot kalmeren te brengen omdat dat ze niet alleen lukt.
Hondeneigenaren die al meerdere honden hebben grootgebracht kennen het als geen ander, het moment waarop je puber totaal de andere kant op rent als hij geroepen wordt. Iedere hondeneigenaar zal kunnen beamen dat deze periode maar tijdelijk is. Onthoud goed: Het is maar een fase…
Hij luisterde altijd zo goed, eigenlijk liep hij niet eens zo ver bij je vandaan. Mankeert hij wat aan zijn oren? Of vindt hij je nog wel “leuk” genoeg?
Geen zorgen, de pubers mankeren niets aan hun oren. Behalve dat ze met vlagen last krijgen van Oost-Indische doofheid. Wanneer jonge pups ouder worden en ze de puberteit ingaan, gebeurt er enorm veel binnen in de hond. Waar puppy’s informatie uit geur halen te vergelijken met de inleiding van een boek, worden deze geurtjes als maar uitgebreider richting het volwassen worden. Bij pubers zou je kunnen zeggen dat ze een leesboek van de basisschool aan informatie uit de geur kunnen halen (eenmaal volwassen kunnen ze haast een Dikke van Dale aan informatie uit de geur halen!).
Geur wordt alsmaar interessanter, eerder roken ze alleen dat er een hond was geweest. Nu zelfs welke hond, of het een reu of een teef was en nog veel meer! Het is niet gek dat ze meer tijd nodig hebben om al die informatie goed in zich op te nemen. Door de diepe concentratie die ze hebben bij het opnemen van de geur, horen ze de eigenaar oprecht niet meer. Sommigen zullen zelfs per ongeluk hun eigenaar even “vergeten” en op onderzoek uitgaan.
Hoelang deze periode duurt verschilt enorm per individu.
Er zijn een aantal dingen die je beter niet kunt doen, zoals achter je puber aan gaan in de hoop hem te kunnen vangen. Dit kan een fantastisch leuk spelletje voor de jonge hond worden! Stel je eens voor, je bent lekker met wat hondenvriendjes aan het rennen en spelen of met je neus achter een geurspoor aan. Vanuit je ooghoeken zie je jouw favoriete tweepoter aankomen en hij begint achter je aan te vangen. Dat spelletje deed je nou net met de andere honden! Wat ontzettend leuk dat jouw tweepoter ook meedoet zeg!
Als je bezig bent met dat mega interessante geurspoor te volgen en je ziet je eigenaar aankomen, dan is dat natuurlijk ook supergezellig! Wat ontzettend aardig dat hij met je meekomt om het spoor te volgen, ik ga vast vooruit!
Probeer te anticiperen op het ongewenste gedrag door bijv. de lange lijn of tijdelijk alleen loslaten op afgesloten velden. Zo leert de hond ook niet hoe leuk het (voor ons) ongewenste gedrag kan zijn. En onthoud goed, je kunt nooit genoeg aan geduld en humor hebben met een hond in de puberteit!
Zowel voor reuen als voor teven komt deze hormoonpiek voor tijdens de puberteit, maar voor beide partijen heeft dit een andere uitwerking. Als reuen geslachtsrijp worden, krijgt het niveau van testosteron in het bloed, een enorme piek, het testosteron gehalte kan wel zeven keer zo hoog worden als bij een volwassen reu! Dit ga je kunnen merken aan hoe reuen in de puberteit zich gedragen en hoe andere honden (voornamelijk reuen) op jouw hond reageren.
Reuen kunnen behoorlijk beïnvloed worden door de loopsheid van teefjes uit de buurt. Zeker jonge reuen kunnen er nog wel eens helemaal door van slag raken. Ze willen niet meer eten, slapen slecht, zijn onrustig, willen alleen maar naar buiten en het kan zelfs voorkomen dat ze continue aan de eigenaar of andere mensen willen likken. Het enige wat nog telt zijn de plasjes van de loopse teefjes uit de omgeving.
Loopsheid, wat is dat eigenlijk? Met loopsheid wordt de periode bedoelt waarin het lichaam van een teef zich voorbereid om gedekt te kunnen worden. Een loopsheid van een teef duurt ongeveer 3 weken en ergens in deze 3 weken zal de teef vruchtbaar zijn voor een dekking. Welke dagen de teef precies vruchtbaar is, is niet eenvoudig om met zekerheid te kunnen zeggen, maar ergens rond de 9 tot 11 dagen is gemiddeld veel voorkomend.
Rondom de loopsheid verandert het gedrag van teefjes, niet gek als de hele hormoonhuishouding van een teef veranderd. Ze kunnen onrustiger worden of humeurig, prikkelbaarder en sneller afgeleid zijn. In het begin van een loopsheid zijn ze snauweriger naar andere reuen. Zodra het vloeien stopt, worden ze ineens een stuk vriendelijker en aanhankelijker naar reuen.
Tijdens het uitlaten zal ze meer kleine plasjes kunnen achterlaten. Hiermee vertelt ze aan de reuen in de omgeving dat ze loops is.
Het kan zo zijn dat de hond “ineens” niet meer de auto in of uit wil. Dit heeft niets te maken met vervelend of opstandig gedrag, het doet hem echt pijn en die pijn wil hij ontwijken. Dingen als op de bank gaan of bepaalde oefeningen kunnen net zo goed worden ontweken door groeipijn en lichamelijke ongemakken.
Merk je bijvoorbeeld dat de hond de auto ineens niet meer in of uit wilt? Dan kan een loopplank een fijne, betrouwbare oplossing bieden.
Wat ook een duidelijk signaal kan zijn is het moeite krijgen met de motoriek. Honden tijdens en na een groeispurt hebben wat tijd nodig waarin ze opnieuw om kunnen leren gaan met dat lichaam wat ineens zo groot is.
Ook hier geldt wat overal geldt, namelijk dat de mate van gedragsveranderingen en hoelang deze duren, per individu verschilt. Door wat er aan veranderingen in het lichaam van de hond gebeurt, kan het gedrag van je “ooit zo lieve pupje” behoorlijk veranderen.
De kans op uitdagend, opeisend, uitdagend gedrag neemt sterk toe. Ze zullen nog een keer testen of je echt niet toegeeft, nog een keer uitproberen of ze de door jou gegeven grenzen niet toch nog kunnen verleggen. Ze moeten natuurlijk echt 100% zekerheid hebben dat de regels zijn zoals ze zijn. Het hoeft niet zo te zijn, maar het kan wel. En mocht jouw hond nou net wel de hond zijn die jou gaat uitproberen, kun je maar beter voorbereid zijn.
Humor en geduld in combinatie met consequent reageren zijn de sleutel tot succes. Nee is en blijft nee, ja is ja en blijft ja. Hoe duidelijker het contrast is, tussen wat wel mag en wat niet mag, hoe beter de hond het zal kunnen begrijpen.
Het belangrijkste is om goed naar je hond te kijken en gehoor te geven aan wat hij duidelijk wil maken. Voorkom uitputting van energie door hem ruimvoldoende rust en hersteltijd te geven. Het is niet erg om wandelingen korter te maken, desnoods lopen jullie een wandeling extra.
Door spelletjes met andere honden of apporteer spelletjes tijdelijk te vermijden voorkom je dat het lichaam overbelast wordt, wat nog meer pijn en ongemak kan veroorzaken.
Daarnaast kan er getraind worden in lichaamsbewust worden, honden zijn zich namelijk helemaal niet bewust van hun achterlichaam. Ook is balans en coördinatie, afgestemd op jouw hond en zijn ras, ook leuke, verstandige keuze om zijn motoriek te verbeteren.
Het opvoeden van een hond is een kwestie van managen. Voorkomen van het gedrag dat je niet wilt en zorgen dat het gedrag wat je wel wilt, beloond wordt. Dit kan betekenen dat de hond in de bench gaat als jij van huis bent, of in een kamer kennel/aparte ruimte verblijft bij visite. Door je spullen altijd goed op te ruimen, kan hij ze niet kapot maken. Geef ze iets zelfstandigs te doen als een Kong gevuld met lekkernijen en ze zullen niet piepen. Als je dan ook nog zeker maakt dat gewenst gedrag altijd succes oplevert, zal hij snel leren wat je van hem verlangt.
